SARIYAR’IMIZIN ÇEPEL REİSİ

Nallıhan’ dan “İnsan Manzaraları” nda bu haftaki konuğumuz, renkli kişiliği ve herkesle kurduğu iyi ilişkilerle tanınan, Sarıyar’ ın eski muhtarlarından, Sarıyar’ a Belediyeyi kurduran ve Sarıyar’ ın ilk Belediye Başkanı olan Mustafa Demir, namı diğer “Mustafa Çavuş, bölgede halk arasında bilinen lakabıyla ÇEPEL REİS.
Çepel Reis ile görüşmek üzere, Sarıyar’ ın son Belediye Başkanı Sevgili Halil Ünsal kardeşimle güzel bir yaz bahar gününde Sarıyar’ a gittik.
Sarıyar’ a gitmeden önce Türk Dil Kurumunun sözlüğüne baktım ve
ÇEPEL: 1- Bulaşık çamur, 2 – Ürüne karışmış yabancı madde, 3:Çalı çırpı, 4: Yapışkan, sulu, olarak alıyordu. Bunu bir kenara not alalım.
Tam mevsimi olmalı ki, Emrem Sultan Köyünü geçtik, mağaraların bulunduğu kayaların arasından Sakarya Vadisine girdik. Girdik girmesine de gözümüz müthiş bir renk cümbüşüyle adeta kamaştı. Halkın deyimi ile “Sakarı” vadisine girmiştik.
Vadide yeşilin her tonunu görmek mümkündü. Yeşilin tonları arasında ise Sakarya Irmağı adeta nazlı bir gelin gibi kıvrıla kıvrıla akıyordu.
Sakarya o kadar ağır akıyordu ki, 94 yıl önce kenarında düşmanla yaptığımız 22 gün, 22 gece süren Sakarya Meydan Muharebesinin o ağır yükünü hala taşıyor gibiydi.
Ama diğer taraftanda Sakarya Meydan Muharebesinin Muzaffer Baş Komutanı Gazi Mustafa Kemal’ in at üzerindeki sülietini de Sarıyar’ a doğru ilerlerken, Köprü Başı’ nda görür gibiydim.
Sarıyar’ a girerken, Jandarmayı geçince, tam 10 yıl önce yaşanan erozyon sonucu evsiz kalan yurttaşlarımız için yapımına başlanan afet evlerinin bitirilememiş olması, ister istemez: Acaba bu insanlar bu güne dek ne yaptılar, nasıl barındılar diye düşünmeden geçemedim.
Sarıyar’ ın bir zamanar ilkokul, ortaokul, lise olan boş okullarını görünce içim cız edereken, okulun bahçesinde, hepside rahmetli olan, Salih Hocayı, Mahmut Hocayı, Erdoğan Gökmen Hocamızı sanki görüyor ve çocuk cıvıltıları arasında seslerini duyuyor ve sohbetlerine katılmak üzere can atıyordum. Beni bu hayal aleminden arabanın birden durması uyandırıverdi. Kahvenin önüne gelivermiştik.
İşte Çepel Reis, bir masada oturmuş köylüleriyle sohbet ediyordu. Selamlaştık, Sarıyar’ ın sevecen insanlarıyla kucaklaştık ve yanlarına bir sandalyeye çöküverdik.
Ne var ne yoktan sonra kahvedeki Sarıyar’ lıların fotoğraflarını çektik, bunları internetten izlemeniz mümkün.
Çepel Reis her zamanki gibi ve sevecen sesiyle şen şakrak sohbetteydi. Yaşının 92 olduğunu öğrendiğimde: “Vay be… 92 lik delikanlı Çavuşum dedim uzun süre kucaklaştık.
Kahvede ki dostlardan izin istedik ve Mustafa Çavuş ile rahat konuşabileceğimiz bir yere gidelim dedik ve kendimizi Sarıyar Atatürk Parkı içindeki kamelyada bulduk.
Şimdi Çepel Reis ile konuşalım:
Mustafa Demir Kimdir?
Mustafa Demir Rumi: 1340, miladi 1924 yılında Sarıyar’ da dünyaya gelmiştir. Ailenin dört çocuğundan biridir. Yani dört kardeştir. Bu dört kardeşin iki tanesi vefat etmiş olup iki tanesi hayattadır.
Neden Mustafa Çavuş?
Benim çavuşluğum askerlikten değil, askerde onbaşıydım. Sarıyar Barajı yapılırken, Buraya Almanlar geldiler. O zaman Sarıyar’ ın en iyi evi benimdi. Benim evimi kiraladılar, Banada baraj inşaatında işçilerin başında çavuşluk görevi verdiler. Mustafa Çavuş o günlerden kalmadır.
Peki Çepel Nereden?
O zaman Sarıyar’ da içme suyu yok, kanalizasyon yok. Kısacası alt yapı diye bir şey yok.
Ben Muhtar olunca Vali Beye gittim ve ben köyüme hizmet etmek istiyorum. Sizde bana yol göstereceksiniz, yardımcı olacaksınız dedim.
Vali Bey tamam dedi. Ben de oradan aldığım güçle, Sarıyar’ a tüm hizmetleri birden getirmek istiyorum ve hemen her işte Vali Beye koşuyorum.
Tabi Sarıyar o güne kadar Sakarı’ nın suyunu içiyordu, belki o güne dek Sakarı’ nın suyu temizdi, içilebilirdi ama artık Sakarı’ nın suyunun kirlendiğinide görüyorduk ama başka su olmadığı için Sakarı’ nın suyunu içmek zorundaydık.
Vali Beyin yardımlarıyla Sarıyar’ a içme suyu getirdik.
Arkasından kanalizasyon sorununu çözelim istiyordum. Yine Vali Beyin yardımı ile Sarıyar’ ın kanalizasyonunu da yaptık ve açıkta akan pislikleri Sakarı’ ya verdik.
Arkasından ilkokul için yeni bina istedik.. Vali Bey Baktı ki Mustafa Çavuş’ un istekleri bitmiyor, kısacası elini veren kolunu alamıyor. Bir iş için yapıştımıydı bitirmeden bırakmıyor…Bir gün yine Vali Beyin yanındayım, bir sürü isteğim var. Yanımızda başka ziyaretçilerde var.
Aslında Vali bey benim köyüme hizmet için çalışıp çırpınmamadan memnun oluyor ama bazende bunalıyor demek ki, bana:
“Ne ÇEPEL adamsın be Mustafa Çavuş, deyiverdi. İşte o gün bu gündür Çepel Lakabını taşıyorum, hemde gururla….
1969 seçimlerinde yeniden Muhtar seçildim. Artık Muhtarlığı bırakmaya niyetim yoktu. Çünkü biz hizmet ediyorduk, Sarıyarlılar da bu hizmetin karşılığı olarak oyları bize veriyorlardı.
Bana göre Muhtarlık artık Sarıyar’ ın sorunlarını çözmeye yetmiyordu. Ben ise Sarıyar’ a belediyeyi nasıl kurarız üzerine kafa yoruyordum. Köy ikiyüz hanenin üzerine çıktı. Yapılan Nüfus sayımlarında da yeterli sayıyı bulunca Belediyelik için müracaat ettik. Ve Sarıyar’ a Belediye hakkını 1 Aralık 1973 tarihinde aldık.
Yapılan seçimde Belediye Başkanlığına (CHP) aday obölgedeki lakabımız “Çepel Reis” oldu ve halada Çepel Reis olarak gider.
Yetersiz olan içme suyundan sonra da kullanma suyu için çalıştık ve onları hallettik.
Yeni ilkokul binasından sonra Ortaokulu açtırdık, Pratik Sanat okulu açıldı.
Daha sonra Lise biasını yaptırdık. Ama okulu açmadılar. Çünkü ben CHP. li, iktidar başka parti. Köy Muhtarı ile iş birliği yaptık, çünkü köy muhtarı iktidar partisindendi. Ve liseyide açtırdık. Öğretmen lojmanlarını yaptırdık. Bu meydandaki belediyeye ait binaları tamamı benim reisliğim döneminde yapıldı. Postaneyi açtırdık, lojmanını yaptırdık.Telefon sistemini kurdurduk. Kısacası Sarıyarda Belediye kurulduktan sonra tüm hizmetler geldi.
1977 seçimlerinde yeniden Belediye Başkanı seçildim. 12 Eylül 1980 darbesi ile , bütün Belediye Başkanları gibi bizide görevden aldılar. Ama mücadele ettim, kısa süre sonra iade edildim. Bir dönem daha Belediye Başkanlığı yaptık.
Toplamda iki dönem Muhtarlık, üç dönemde Belediye Başkanlığı olmak üzere toplam beş dönem, yirmi yıl Sarıyar’ a ve Sarıyar halkına hizmet verdim.
1974 yılında Kıbrıs Barış Harekatı başarı ile yapıldı. Dönemin Başbakanı Bülent Ecevit, kendisi ile Hastanede bir gazimizi ziyaretimizde bir aradayız, Demek Çepel Reis sensin dedi. Kendisi beni de çok severdi.
Kıbrıs barış Harekatı anısına Türkiyede bir ilki sarıyarda yaptırdım.
Bu gün işte hemen şurada görüyorsunuz, “Kıbrıs Haritası” şeklindeki Türkiye’ de ki tek havuz Sarıyar’dadır ve Çepel Reis tarafından yapılmıştır.
Peki Çepel Başkan; Başkan oldum ama yapmak isteyipte yapamadığım dediğin neler var?
Benim yapamadığım diye hiçbir şeyim yok. Ben aklımın erdiği, benden Sarıyar için istenen her şeyi yaptım.
Sarıyar çok eskiden beri bölgenin sebze ve meyve yeri. Kısacası bölgenin en büyük üretim merkezi iken, Sarıyar’ ın nüfusu neden azaldı?
Çayırhan’ da ki termik Santral açıldıktan sonra Sarıyar’ da sebze meyve üretimi çok azaldı. Çünkü bu santralın havaya salgıladığı gaz nedeniyle eskisi gibi sebze ve meyve üretilemiyor. Üritim yok, bölgedeki iş sahalarıda özelleşince bölgenin gençler dışarıya gitmeye başladı. Yani Sarıyar’ da göç verdi. Hemde hızlı bir şekilde nüfus azaldı.
Peki bunun çözümü nedir?
Bunun Sarıyar’ da ki ve bölgede ki tek çözümü bölgede tekrar tarımsal ve hayvansal üretime geçilmesidir. Turizmin canlandırılmasıdır.
Çepel Reisin ailevi durumu nedir?
Çepel reis evlidir ve eşi ile Sarıyar’ da yaşamaktadır. Beş çocuğu ve 25 torunu ile büyükbir ailedir O…
Çepel Reise teşekkür edip, Sarıyar’ ın son Belediye başkanı Halil Başkana (CHP) döndük ve sorduk:
Halil Ünsal Başkanım, size göre Çepel Reis kimdir?
Sarıyar’ a Belediye başkanı olunca, benden önce belediye başkanlığı yapan büyüklerimi sordum soruşturdum, yaptıkları işlere baktım. Hepsine hizmetleri için teşekkür ediyorum. Ancak içlerinde Mustafa Amcam, namı diğer Çepel Reisi kendime rehber edindim. Ondan çok büyük feyiz aldım. Çünkü bırakın reisliği, Sarıyar’ ı Sarıyar yapan değerlerin başında Çepel Reis vardır ve O adını Sarıyar tarihine altın harflerle yazdırmıştır.
Baktığımızda Çepel Reisin bütün sorunları gerek tüm insanlarla, gerekse bürokrasi ile kurduğu ilişkilerle ve yaptığı mücadele ile bütün sorunları çözdüğünü görüyoruz
Ben herşeyden öte kendisine bir Sarıyar’ lı olarak yaptığı hizmetlerden, Sarıyar’ a katkılarından ötürü tekrar teşekkür ediyorum, iyiki varsın Çepel Başkanım diyorum ve izninizle kendisinin ellerinden öpmek istiyorum. Dedi ve kalktı Sarıyar’a Belediyeyikuran ve ilk Belediye Başkanı olan Mustafa Demir’ in, namı diğer Mustafa Çavuş’ un, namı diğer Çepel Reisin elini saygı ile öptü ve ikisi kucaklaştılar. Bize de her iki Başkana teşekkür etmek ve bu tarihi ana tanıklık etmek ve bu güzel anları ölümsüzleştirmek ve siz değerli okurlarımıza ulaştırmak kaldı.
Umarım bizde bu görevimizi yapabilmişizdir.

Nevzat TÜRKEL